Cuma, Ekim 10th 2014

Saraybosna – Bosna Hersek’te 1992-1995 yılları arasında yaÅŸanan savaşın ardından 12 Ekim’de yedinci kez devlet baÅŸkanlığı ve parlamento seçimlerine gidiyor.

Avrupa’nın ortasında, 1992-1995 yılları arasında ÅŸiddetli savaÅŸ ve acılar yaÅŸayan Bosna Hersek, ülkede silahları susturan Dayton Barış AnlaÅŸması’nın ardından 12 Ekimde yedinci kez devlet baÅŸkanlığı ve parlamento seçimlerine gidiyor.

Ä°ki entite, 10 kanton ve bir özerk bölgeden oluÅŸan ülkedeki karmaşık siyasi yapı, ekonomik kriz, iÅŸsizlik, savaÅŸ sırasında göç eden çok sayıda insanın hala topraklarına dönememesi ve savaşın yaralarının aradan geçen zamana raÄŸmen hala sarılamaması, 12 Ekim tarihinde gerçekleÅŸtirilecek seçimleri daha da önemli hale getiriyor. Bosna Hersek Üçlü Devlet BaÅŸkanlığı Konseyi’nin BoÅŸnak, Sırp ve Hırvat üyelerinin yanı sıra kanton, entite ve devlet düzeyindeki hükümetlerin ve milletvekillerinin belirleneceÄŸi seçimlere, 65 siyasi parti, 24 bağımsız aday ve 24 koalisyon katılıyor. Ãœlkeyi 4 yıllığına yöneteceklerin belirleneceÄŸi seçimlerde, 813 sandalyeden birine oturabilmek için 7 bin 748 aday yarışıyor.

Bosna Hersek Seçim Yasası, seçimlerin ekim ayının ilk pazar günü yapılmasını öngörmesine raÄŸmen, bu yıl Kurban Bayramı nedeniyle, Bosna Hersek’te seçimler ilk defa bir sonraki haftaya ertelendi.

Ãœlke tarihinde yapılan devlet baÅŸkanlığı ve parlamento seçimleri arasında bu yılki seçimlere çok sayıda siyasi partinin katılması da seçimleri özel kılan unsurlardan biri. Aynı zamanda ilk defa, aday listelerine kadınların katılımı da yüzde 33 oranından yüzde 40’a yükseltildi.

Avrupa Ä°nsan Hakları Mahmekesi’nin (AÄ°HM) kararına raÄŸmen, Bosna Hersek azınlıkların Devlet BaÅŸkanlığı’na aday olması konusunda bugüne kadar adım atmadı. Bosna Hersek’te yaÅŸayan azınlık mensuplarından Roman aktivist Dervo Seydiç ve ülkedeki Musevi azınlığın temsilcisi Jakob Finci, anayasanın veseçim yasasının, azınlıkları cumhurbaÅŸkanı seçilmekten men ettiÄŸi gerekçesiyle 2006 yılında AÄ°HM’e gitmiÅŸ ve yüksek mahkeme Seydiç ve Finci’yi 2009 yılında verdiÄŸi kararla haklı bulmuÅŸtu. AB’nin ve AÄ°HM’nin bütün ısrarlarına raÄŸmen Bosna Hersek’in bu yönde bir adım atmaması uluslararası toplum tarafından sıklıkla eleÅŸtiriliyor.

Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak üyeliği için 10 aday yarışacak

Bosna Hersek Üçlü Devlet BaÅŸkanlığı Konseyi üyeliÄŸi için toplam 17 aday yarışırken, bunların arasından 10’u Konsey’in BoÅŸnak üyeliÄŸi için aday oldu. Konseyin Hırvat Ãœyesi için dört, Sırp Ãœyesi içinse 3 aday yarışacak.

Devlet baÅŸkanlığı adayları, seçimlere 11 parti ve iki koalisyon temsilcisi olarak katılırken, toplam 17 adaydan 4’ü bağımsız aday olarak yarışacak.

Bosna Hersek Üçlü Devlet BaÅŸkanlığı Konseyi Hırvat Ãœyesi Jelyko KomÅŸiç’in yeni kurduÄŸu Demokratik Cephe (DF) adlı parti, Konsey’in hem BoÅŸnak hem de Hırvat üyeliÄŸi için aday gösteren tek parti oldu.

Bosna Hersek Üçlü Devlet BaÅŸkanlığı Konseyi BaÅŸkanı ve BoÅŸnakları temsil eden en büyük parti Demokratik Eylem Partisi (SDA) Genel BaÅŸkan Yardımcısı Bakir Ä°zzetbegoviç ise Konsey’in diÄŸer üyeleri Jelyko KomÅŸiç ve NeboyÅŸa Radmanoviç’ten farklı olarak, Konsey üyeliÄŸi için yeniden aday olan tek isim oldu.

Bosna Hersek Anayasası’na göre devlet baÅŸkanlığı konseyi üyeleri bu görev için en fazla iki defa aday olabiliyor. Radmanoviç ile KomÅŸiç 2 dönem bu görevi yürüttükleri için yeniden aday olamadı .

Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak üyeliği için Bakir İzzetbegoviç, Mustafa Ceriç, Mirsad Kebo, Sefer Haliloviç, Fahrudin Radonçiç, Halil Tuzliç, Emir Sulyagiç, Bakir Haciomeroviç, Haci Cebrail Bayramoviç ve Adil Jigiç yarışacak.

Devlet başkanlığı konseyi Hırvat üyeliği için Dragan Çoviç, Martin Raguj, Jivko Budimir ve Anto Popoviç sandıktan çıkmaya çalışacakken, Sırp üyeliği için de Jelyka Cviyanoviç, Mladen İvaniç ile Goran Zmiyanats yarışacak.
SEÇİM KAMPANYALARI

Devlet baÅŸkanlığı ve parlamento seçimleri için 12 Eylül’de baÅŸlayan kampanyalar, 11 Ekim tarihine kadar devam edecek.

Bosna Hersek kanunlarınca, siyasi parti ve adayların kampanyada kullandıkları reklam, afiş, bilboard ve ilanlara zarar vermek, yırtmak, değiştirmek, üzerini kapatmak ve kampanyaları cinsiyet eşitliğine aykırı bir şekilde yürütmek yasaklandı. Aynı zamanda, seçim kampanyası boyunca kullanılacak materyallerin öngörülen yerlerin dışında dağıtılması, yapıştırılması ve kullanılması da yasak. Yasaklar arasında ayrıca, adayların mitinglerde silah taşıması, diğer adayların mitinglerine müdahil olmaları da yer aldı. Adayların kanunlarca öngörülen yerlerde reklam materyallerini kullanması gerekirken, seçim materyallerinin birçok izin vermeyen alanlarda kullanıldığı gözlemlendi.

Bu yılki seçim kampanyalarında BoÅŸnak partiler arasında, merhum Aliya Ä°zzetbegoviç’in kurucusu olduÄŸu Demokratik Eylem Partisi “Güç birlikteliktedir” sloganını, Sosyal Demokrat Partisi (SDP) “Birlikte”, Demokratik Cephe (DF) “Kararlı bir ÅŸekilde deÄŸiÅŸikliklere doÄŸru”, Daha Ä°yi Gelecek Partisi (SBB) ise “Halkla birlikte” sloganını kullandı.

Hırvat partileri arasında, Bosna Hersek Hırvat Demokrat BirliÄŸi (HDZ BÄ°H) ile diÄŸer birkaç küçük siyasi parti “Hırvat cevabı” ve “Hırvat seçimi” sloganını kullanırken, Hırvat Demokrat BirliÄŸi 1990 (HDZ 1990) Partisi “Bu bizim ülkemiz” ve “Çizgiyi çekelim” sloganlarına yer verdi.

Bosna Hersek’teki Sırp temsilcilerinden Bağımsız Sosyal Demokratlar BirliÄŸi (SNSD) seçim kampanyası kapsamında “Bosna Sırp Cumhuriyeti’nin zaferi için, Bosna Sırp Cumhuriyeti’nin adına” sloganını kullandı. DiÄŸer Sırp partileri arasında yer alan Demokratik Ä°lerleme Partisi (PDP) ise seçim kampanyası kapsamında “DeÄŸiÅŸim hareketi” sloganına yer verdi.

Bosna Sırp Cumhuriyeti’nde yürütülen seçim kampanyalarında Sırbistan bayrakları kullanıldığı gözlemlendi. Bu bölgede aynı zamanda, Lahey’deki eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde (ICTY) savaÅŸ suçundan yargılanmasına devam edilen eski Sırp Radikal Partisi (SRS) Genel BaÅŸkanı Voyislav ÅžeÅŸely ve eski Sırbistan Devlet BaÅŸkanı Slobodan MiloÅŸeviç’in posterleri de dikkati çekiyor. Bosna Sırp Cumhuriyeti’nin bazı kısımlarında ise Sırbistan BaÅŸbakanı Aleksandar Vuçiç ile Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin’in fotoÄŸraf ve posterleri de görüldü.

Bosna Hersek’teki seçimlerde, yurt içinde 3 milyon 278 bin 908, yurt dışında ise 42 bin 139 Bosna Hersek vatandaşı oy kullanabilecek. Seçimlerin gerçekleÅŸtirilmesi için yaklaşık 4,5 milyon avroluk bir bütçe ayırılacak.

Kaynak: sabah.com.tr