Elyesa Bazna (Ä°lyas Bazna olarak da aktarıldı, (28 Haziran 1904, PriÅŸtine – 21 Aralık 1970, Münih), II. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası hesabına çalışmış ve Cicero (Çiçero) kod adıyla tanınan Arnavut casustur.

Babasının ölümünden sorumlu tuttuÄŸu Ä°ngilizlerden nefret etmesi, parasal kazanç arzusu ve hep bir operacı olmak istemesine raÄŸmen II. Dünya Savaşı esnasında Ankara’da çeÅŸitli büyükelçiliklerde uÅŸaklık yapıyor olması casusluk yapmaya baÅŸlamasına önayak olmuÅŸtur. Franz von Papen’in sefareti döneminde Ankara’daki Almanya BüyükelçiliÄŸi’ne gizli Ä°ngiliz askeri ve diÄŸer istihbaratını satmıştır.

II. Dünya Savaşı yıllarının Ankara’sından önce Yugoslavya Krallığı büyükelçisinin, daha sonra Almanya büyükelçiliÄŸi müsteÅŸarının uÅŸaklığını yapmıştır. Almanya elçilik müsteÅŸarı mektuplarını okuduÄŸu için kısa sürede Ä°lyas Bazna’yı kovmuÅŸtur.

1942’den itibaren Britanya Ä°mparatorluÄŸu’nun Ankara büyükelçisi Sir Hughe Knatchbull-Hugessen’in uÅŸaklığını yapmaya baÅŸlamış, banyosunda sırtını ovarken ona opera aryaları okuyacak kadar büyükelçi ile yakınlık kurmuÅŸtur. 21 Ekim 1943’den itibaren fotoÄŸraflarını çektiÄŸi gizli belgelerin örneklerini Almanya büyükelçiliÄŸine teslim etmeye baÅŸladığı bilinmektedir. Bunun için, Almanya BüyükelçiliÄŸinde ataÅŸelik yapan Ludwig Moyzisch’e kendisi yaklaÅŸarak 20 000 Sterlin karşılığı elindeki elli altı belgeyi satma önerisinde bulunmuÅŸtur. Kısa bir süre ücretli bir Alman ajanı haline gelmiÅŸ ve Alman istihbarat servislerince kendisine “Çiçero” kod adı verilmiÅŸtir. Müttefiklerce düzenlenen uluslararası toplantılar ve bazı bombardıman planları hakkında önemli bilgiler aktarmış olmakla birlikte, Normandiya Çıkarmasına iliÅŸkin çok belli belirsiz istihbarat ulaÅŸtırmıştır. Bütün bu dönem boyunca Ankara’daki Ä°ngiliz istihbarat görevleri ise Bazna’nın Ä°ngilizce anlamadığını zannetmekte, kendisini casusluÄŸundan şüphelenilemeyecek kadar “eÄŸitimsiz” ve “aptal” olarak görmekteydi.

Bazna, 1944 yılında Alman büyükelçiliğinde görevli bir sekreterin Müttefikler safına iltica etmesi üzerine, ele geçmekten korkarak İngiliz büyükelçisinin yanındaki görevinden ayrılmıştır. Hizmetleri için Nazi Almanyası istihbarat servisi Abwehr tarafından kendisine 300.000 Sterlin ödenmiştir. Ancak İlyas Bazna daha sonra, ödenen paraların, Almanların İngiliz ekonomisini çökertmek için bastıkları sahte sterlinlerden olduğunu farketmiştir. Savaşın bitiminden bir süre Federal Almanya hükümetine karşı tazminat davası açmış, çok uzun süren bir davadan sonra kendisine mütevazı bir ödeme yapılmıştır.

Elyesa Bazna casusluk yaptıği yıllarda Von Papen’in taktığı kod adının Çiçero olduÄŸunu bilmiyordu. Hatta, kendisinin Çiçero olduÄŸunu ancak 1950’de, sefarette belgeleri teslim ettiÄŸi Moyzisch’in tüm yargılamaların ardından inzivaya çekildiÄŸi Tirol Alpleri’nde yazdığı anılarından ve yine 1950’de, Ä°ngilizlerin artık bu casusluk olayını açıklamasıyla öğrenebildi.

I was Cicero (Ben Çiçero’ydum) baÅŸlığı altından yayınladığı anılarından ise daha yüksek bir kazanç elde etmiÅŸtir. Kitabı 1951 yılında 5 Fingers (BeÅŸ Parmak) adı altında, Joseph L. Mankiewicz’in yönetmenliÄŸinde sinemaya uyarlanmış, Bazna rolünü James Mason oynamıştır.

Elyesa Bazna 1970’te, Münih’te 66 yaşında, yoksul bir gece bekçisi olarak ölmüştür.