Lidhja e Prizrenit, e formuar më 10 qershor 1878 në qytetin e Prizrenit, është një ndër ngjarjet më të rëndësishme të historisë së shqiptarëve gjatë shekullit të 19-të. Kjo lëvizje kishte për qëllim mbrojtjen e territoreve shqiptare nga copëtimi që rrezikohej nga Kongresi i Berlinit, i cili i favorizonte shtetet e reja ballkanike pas Luftës Ruso-Turke të viteve 1877-1878. Megjithëse Lidhja fillimisht paraqitej si një organizatë që synonte mbrojtjen e integritetit territorial të Perandorisë Osmane, ajo shpejt u shndërrua në një lëvizje kombëtare për autonomi shqiptare. Pyetja e rëndësishme që lind në këtë kontekst është: A e përkrahi Sulltani Lidhjen e Prizrenit?

Qëndrimi fillestar i Perandorisë Osmane

Kur u formua Lidhja e Prizrenit, Sulltani dhe udhëheqësit e Perandorisë Osmane fillimisht e panë atë me njëfarë simpatie. Arsyeja kryesore ishte se Lidhja kishte si qëllim të mbrojë territoret shqiptare nga aneksimi nga shtetet fqinje si Serbia, Mali i Zi dhe Greqia, të cilat ishin armiq të Perandorisë Osmane. Si pjesë e Perandorisë, territoret shqiptare ishin të rëndësishme për kontrollin strategjik të Ballkanit.

Në fillim, Lidhja nuk kishte shpallur qëllime të hapura për autonomi ose ndarje nga Perandoria Osmane, por kërkonte mbrojtjen e tokave shqiptare brenda një perandorie të përbashkët. Kjo përputhej me interesat osmane, pasi Perandoria ishte e interesuar të ruante tërësinë e territoreve të saj ballkanike, edhe pse ishte nën presion të madh nga fuqitë e mëdha evropiane.

Transformimi i Lidhjes dhe reagimi i Sulltanit

Me kalimin e kohës, megjithatë, Lidhja e Prizrenit filloi të kërkonte jo vetëm mbrojtjen e tokave shqiptare, por edhe njëfarë autonomie për shqiptarët. Kërkesa për një administratë të veçantë shqiptare, që do të drejtohej nga vetë shqiptarët, ishte një hap drejt autonomisë. Kjo shkaktoi një përplasje të drejtpërdrejtë me politikat e Sulltanit.

Sulltani, Abdyl Hamid II, ishte një mbrojtës i idesë së centralizimit të Perandorisë dhe ishte kundër çdo lloj autonomie për provincat e saj. Me fuqinë në rënie të Perandorisë dhe rritjen e lëvizjeve kombëtare në Ballkan, çdo përpjekje për autonomi shikohej si kërcënim për integritetin e saj. Për këtë arsye, kur Lidhja e Prizrenit filloi të kërkonte më shumë se thjesht mbrojtjen e territoreve dhe filloi të veprojë si një forcë e pavarur politike, Sulltani e pa atë si një kërcënim.

Shtypja e Lidhjes

Kur kërkesat për autonomi u bënë më të forta dhe Lidhja filloi të organizojë mbrojtjen e armatosur kundër sulmeve serbe dhe malazeze, Perandoria Osmane ndërhyri për ta shtypur atë. Në vitin 1881, forcat osmane të udhëhequra nga Dervish Pasha u dërguan për të shpërndarë Lidhjen e Prizrenit dhe për të rivendosur kontrollin e drejtpërdrejtë osman mbi rajonin.

Shtypja e Lidhjes tregon qartë se Sulltani nuk ishte më përkrahës i lëvizjes, pasi ajo nuk përputhej më me interesat e Perandorisë. Megjithëse fillimisht Lidhja e Prizrenit ishte në përputhje me politikën e mbrojtjes së territoreve osmane, kërkesat e mëvonshme për autonomi dhe veprimet e saj të pavarura i dhanë fund çdo mundësie të mbështetjes osmane.

Konkluzion

Në përfundim, Sulltani nuk e përkrahu Lidhjen e Prizrenit në formën e saj të plotë. Në fillim, Perandoria Osmane shihte një aleat të mundshëm në këtë lëvizje për të mbrojtur kufijtë e saj nga shtetet fqinje, por kur Lidhja filloi të kërkonte autonomi dhe të veprojë në mënyrë të pavarur, Sulltani ndërhyri për ta shtypur. Kjo tregon se përkrahja fillestare ishte më shumë taktike sesa ideologjike, dhe sapo interesat e dy palëve u ndanë, Perandoria Osmane veproi me vendosmëri për të shuar lëvizjen.